Η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια αυτοάνοση πάθηση με στόχο το θυρεοειδή αδένα που συχνά οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό. Η ευρεία φύση και η διαφοροποίηση των συμπτωμάτων της θυρεοειδίτιδας από ασθενή σε ασθενή μπορεί να κάνει τη διαταραχή δύσκολη στην κατανόηση και στη θεραπεία.
Συχνά, τα άτομα με Χασιμότο θυρεοειδίτιδα διαβάζουν ή τους προτείνεται ότι πρέπει να υιοθετήσουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως μια δίαιτα χωρίς γλουτένη, ελπίζοντας να ανακουφίσουν τα δύσκολα και ενοχλητικά συμπτώματα της νόσου όπως:

• Κόπωση και νωθρότητα
• Αυξημένη ευαισθησία στο κρύο
• Δυσκοιλιότητα
• Ανεξήγητη αύξηση βάρους
• Μυϊκοί πόνοι και δυσκαμψία
• Πόνος στις αρθρώσεις
• Παρατεταμένη έμμηνο ρύση
• Κατάθλιψη
• Έκπτωση της συγκέντρωσης και της μνήμης

Πώς ακριβώς σχετίζεται η γλουτένη με την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα;

Σε ένα βασικό επιστημονικό επίπεδο, παρατηρείται μια σύνδεση μεταξύ της γλουτένης και των αυτοάνοσων καταστάσεων. Ας αναλύσουμε ακριβώς πώς συμβαίνει αυτό και ποιος επηρεάζεται.

Γλουτένη, γονίδια και αυτοανοσία

Η διαδικασία πέψης της γλουτένης μπορεί να προκαλέσει αυτοάνοσα νοσήματα σε έναν πληθυσμό, ο οποίος όμως φέρει γενετική προδιάθεση.
Όταν τρώμε, το σώμα «αναγνωρίζει» το φαγητό, προκαλώντας την ενεργοποίηση των ενζύμων που απαιτούνται για την πέψη του. Η αναγνώριση της γλουτένης στο έντερο προκαλεί τη μεταγραφή του DNA που παράγει τα ένζυμα για την πέψη της γλουτένης. Η μεταγραφή των ενζύμων αυτών λαμβάνει χώρα δίπλα σε ένα τμήμα του DNA που είναι υπέυθυνο για την ενεργοποίηση των μακροφάγων (ανοσοκύτταρα που μπορούν να ξεκινήσουν φλεγμονή).

Η υπερκατανάλωση γλουτένης (όπως σε μια τυπική «δυτικού τύπου» διατροφή) μπορεί να προκαλέσει τη μεταγραφή του τμήματος DNA που είναι υπεύθυνο για την ενεργοποίηση των μακροφάγων σε ένα άτομο που έχει γενετική προδιάθεση για να αναπτύξει αυτοάνοσες παθήσεις.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι είναι η γενετική προδιάθεση για μια αυτοάνοση κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει αυτήν την αντίδραση σε τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, η οποία λειτουργεί επιγενετικά.

Κοιλιοκάκη και ευαισθησία στη γλουτένη χωρίς κοιλιοκάκη

Η φλεγμονώδης κατάσταση που παρατηρείται με την κατανάλωση γλουτένης ονομάζεται ευαισθησία στη γλουτένη χωρίς κοιλιοκάκη (NCGS). Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση κατάσταση και με βάση διάφορες έρευνες το ποσοστό των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Χασιμότο που πάσχει από κοιλιοκάκη κυμαίνεται από 4 – 10%.
Είναι γνωστό ότι η κοιλιοκάκη και η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο διαθέτουν μια κοινή γενετική προδιάθεση στο αλλήλιο DQ2.
Η ευαισθησία στη γλουτένη χωρίς κοιλιοκάκη, από την άλλη, είναι μια χρόνια, λειτουργική πεπτική διαταραχή, που προκαλείται από την κατανάλωση τροφών που περιέχουν γλουτένη. Τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη μπορούν να προκαλέσουν δυσβίωση στο έντερο και φλεγμονή σε πληθυσμούς με προδιάθεση, όπως άτομα με συγγενείς με αυτοάνοσα νοσήματα.

Ο όρος εντερική δυσβίωση περιγράφει μια ανισορροπία στο μικροβίωμα του εντέρου (το σύνολο των μικροβίων που ζουν στο γαστρεντερικό σωλήνα). Η ανισορροπία αυτών των μικροβίων μπορεί να παίξει ρόλο σε αυτοάνοσες καταστάσεις, διαβήτη, παχυσαρκία, καρδιαγγειακές διαταραχές και διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Η γαστρεντερική οδός λειτουργεί σαν ένα σημαντικό ανοσολογικό όργανο και πρέπει να διατηρεί την ανοχή στα διατροφικά αντιγόνα ενώ ταυτόχρονα να ανταποκρίνεται στα παθογόνα ερεθίσματα. Τόσο τα διατροφικά αντιγόνα όσο και τα παθογόνα ερεθίσματα μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή. Ένα ισορροπημένο μικροβιακό περιβάλλον του εντέρου είναι σημαντικό για την καταπολέμηση αυτής της φλεγμονής και τη διατήρηση της υγείας και της ομοιόστασης.

Εάν υπάρχει γενετική προδιάθεση για αυτοανοσία, η περίσσεια γλουτένης μπορεί να προκαλέσει ανοσοαπόκριση που μπορεί να οδηγήσει σε δυσβίωση του εντέρου.

Συμπτώματα εντερικής δυσβίωσης

• «Ομίχλη εγκεφάλου» (Βrain Fog – έλλειψη συγκέντρωσης)
• Τάση για κατάθλιψη
• Αργή διαδικασία σκέψης
• Διαταραχές ύπνου
• Άγχος
• Δυσκοιλιότητα ή διάρροια ή κοιλιαλγία
• Μη φυσιολογικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών
• Υψηλή χοληστερόλη
• Ακανόνιστες περίοδοι
• Υψηλή πίεση του αίματος
• Υψηλό σάκχαρο στο αίμα
  Τα κλινικά συμπτώματα της δυσβίωσης του εντέρου μπορεί να αγνοηθούν, μιας και είναι συμπτώματα που μπορούν να αποδοθούν σε πολλές αιτίες.

Εάν υπάρχει μια αυτοάνοση πάθηση, όπως η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, η γλουτένη μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και να οδηγήσει σε δυσβίωση στο έντερο. Η εξάλειψη της γλουτένης από τη διατροφή μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα, αλλά δεν είναι μόνο η γλουτένη που προκαλεί αυτά τα προβλήματα. Η φλεγμονώδης κατάσταση του εντέρου που μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα οφείλεται σε αρκετά περισσότερα από τη γλουτένη.

Η διατροφική φλεγμονή προκαλείται επίσης από:

• τη ζάχαρη
• τα επεξεργασμένα τρόφιμα
• τα τεχνητά πρόσθετα και γλυκαντικά
  Η ζάχαρη είναι εξαιρετικά φλεγμονώδης και μπορεί να επιδεινώσει την ανισορροπία των μικροβίων του εντέρου.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι σε πολλούς ανθρώπους μια δίαιτα «χωρίς γλουτένη» μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή και να αυξήσει τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδας καθώς πολλοί άνθρωποι σταματούν να τρώνε γλουτένη, αλλά την αντικαθιστούν με πολύ επεξεργασμένα ή με ζάχαρη ή γλυκαντικά τρόφιμα, γεγονός που κάνει τα πράγματα χειρότερα. Το σύνολο της διατροφής είναι αυτό που έχει σημασία.

Η επούλωση του εντέρου είναι ένας συνδυασμός μείωσης των τροφών που αυξάνουν τη φλεγμονή και αύξησης πρόσληψης προβιοτικών και πρεβιοτικών.

Τα προβιοτικά είναι «καλά» βακτήρια που μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της υγείας του εντέρου.

Πηγές προβιοτικών τροφίμων : Γιαούρτι, Κεφίρ, Κομπούχα, Ξυνολάχανο, Τουρσί

Τα πρεβιοτικά είναι ίνες που τροφοδοτούν τα υγιή βακτήρια στο έντερο και μπορούν να βελτιώσουν την ισορροπία των μικροβίων.

Πηγές πρεβιοτικών: Πικραλίδα, Αγκινάρα της Ιερουσαλήμ, Σκόρδο, Πράσα, Σπαράγγι, Λιναρόσπορος

Η θεραπεία του εντέρου μοιάζει λίγο με τη θεραπεία ενός τραυματισμού ή μιας λοίμωξης. Μόλις δεν αντιμετωπίζει πλέον συμπτώματα δυσβίωσης του εντέρου, μπορεί κάποιος σε συνεννόηση με τον ιατρό του αργά να προσπαθήσει να επαναφέρει μια λιγότερο περιοριστική και πιο ισορροπημένη διατροφή.

Η υγεία του εντέρου είναι καθοριστικός παράγοντας της συνολικής μας υγείας. Η γλουτένη δεν είναι κακή εξ ορισμού, αλλά για μερικούς, η υπερβολική κατανάλωση «πρόχειρων» ή κακής ποιότητας τροφών που περιέχουν γλουτένη μπορεί να προκαλέσει και να επιδεινώσει μια φλεγμονώδη απόκριση.
Να μην ξεχνάμε ότι είναι το σύνολο της διατροφής σας που μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει τη φλεγμονή και να επιδεινώσει τα συμπτώματα της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας -μαζί με άλλους παράγοντες που γνωρίζει ο ιατρός σας.

Γιαζιτζόγλου Ευαγγελία MD, MSc
Ενδοκρινολόγος, Θεσσαλονίκη

Πηγή: www.endocrineweb.com